Dit binne minne ierappels

Dit binne minne ierappels

De seefûgels fleane net mear út de haven wei hjirhinne. Oars altyd

wol, in mennich jierren lyn doe’t beppes en oerbeppes ûnder it

krûmrinnen ferskes songen om de moaldau by de ierappels wei te

hâlden. Alle dagen. Oant de risptiid komt en de ierappels sammele

wurde yn skelken.

De seefûgels komme net mear út de haven wei hjirhinne. Oars altyd

wol, in mennich jierren lyn. Sy saaiden del en bepikten beppe har

krupsjes en snobben fan de dripkes dy’t bern op boarsten achter

lieten. Dronken sirkelen sy omheech en rôpen manlju op en drink de

lêste lytse swolchjes.

De seefûgels komme, net langer. Oars kamen se altyd fan fieren nei

dit fjild dêr’t mem de naden fan oanmekoar naaide, myn beppe

en myn oerbeppe it útraasden, út folle boarst, wylst sy har bern fuorren

oant dy it hiem ferlieten, harren fuotstappen rûch oer sêfte, reade ierde,

om dêrnei út te farren, op nei wrede, kâlde kusten. En sjoch, no stean ik

hjir allinne yn dit ierappellân.

Sy bûge foaroer en krige it op. Sy fage de modder der ôf, har hannen

stribbich, ûnder it stof. Moatst ris rûke, sei se. Ik tilde it nei myn noasters,

hâlde it tsjin de lippen. It krong net ta my troch. Fan ’t jier wurdt it neat,

sei se, en besocht om net te gûlen. Sjochst it net? It is like siik as myn

boarst, se ha it wyt der yn. De seefûgels komme net mear út de haven wei

hjirhinne, net nei dit fjild om mei har snaffels de misfoarme sykte út myn

boarst te pikken. Ik sette in stap nei har ta. Krûpte har oan. Ik fertelde har,

dyn boarst hat al fiif bern grutbrocht. It sil net fergean. It jout him net oer.

Silst it sjen.

Sy bûge foaroer en krige mear op. Silst my ek nochris helpe?

In ferske sjonge, sei ik. Wy moatte de seefûgels roppe. Doch net sa mâl.

De seefûgels binne dea. Mar wy kinne wol sjonge, ast graach wolst, sadat

de bern de sykte yn myn boarst ferjitte, sadat se witte dat it der min

foarstiet mei dizze pipers.

Doe kaam sy. De jongste fan de fiif. Sy lange my ien oer. Is

dizze foar my? It leit der oan watst joust. In tút. Wat moat ik der

mei oan? Plantsje it en ast der goed foar soargest, dan hellesto takom jier

gjin ierappels mar tuten út de ierde. Se seach my oan, dwers, opstannich.

Dat is net wier. Tuten smite gjin sinten op. Se spatte fuort om it har mem te

fertellen, dy’t har oanhelle, in tútsje plante en ien as twa wurden flústere

foardat se har koart tsjin it boarst drukte.

Sy kaam werom. Hâld it likegoed mar, sei se tsjin my. Gjin tút foar dy, dus?

Myn mem jout my genôch. Dy plantsje ik. Ik sil alle moarnen sjonge om

se werom te heljen, dy grutte, wite, lawaaierige seefûgels.

Dy saaie del om se op te snobjen sadree’t se opkomme en nimme se mei

nei de bern fier op see dy’t, sa sizze minsken, sûnder mem binne.

Dit zijn zieke aardappels

De meeuwen vliegen niet meer uit de haven hiernaartoe. Ooit deden ze dat wel,

jaren geleden toen grootmoeders en overgrootmoeders gebogen in hun loop

liedjes zongen om de meeldauw bij de aardappelen vandaan te houden.

Iedere dag. Tot het tijd is om te oogsten en de aardappelen worden verzameld

in schorten.

De meeuwen komen niet meer uit de haven hiernaartoe. Ooit deden ze dat wel,

jaren geleden. Ze daalden neer om naar grootmoeders kwalen te pikken en

de druppeltjes die de kinderen achterlieten op hun moeders borst. Dronken

draaiden ze omhoog en riepen de mannen op om de restjes

op te maken.

De meeuwen komen, niet meer. Ooit kwamen ze van ver

naar dit veld waarvan moeder de naden aan elkaar naaide, mijn oma,

mijn overgrootmoeder, die zich de longen uit het lijf schreeuwden

toen ze hun kinderen voedden, tot die vertrokken, de zachte, roodachtige

grond vertrapten, en wegvoeren naar hardere, koudere kusten. En kijk, nu

sta ik in mijn eentje op dit aardappelveld.

Ze bukte en pakte het op. Ze veegde er de aarde af, haar handen

ruw en stoffig. Ruik dit eens, zei ze. Ik tilde het naar mijn neusgaten,

hield het tegen mijn lippen. Het drong niet tot mij door. Dit jaar is alles

ziek, zei ze, en probeerde om niet te huilen. Zie je het niet? Het is ziek van

de meeldauw, net als mijn borst. De meeuwen komen niet meer uit

de haven, naar het veld, om naar deze verwrongen ziekte in mijn borst

te pikken. Ik ging dichterbij haar staan. Omhelsde haar. Ik zei,

jouw borst heeft al vijf kinderen gevoed. Het zal niet vergaan. Het geeft

zich niet over. Je zult het zien.

Ze bukte om nog meer te pakken. Ga je mij nog helpen?

Een liedje, riep ik. Laten we de meeuwen roepen. Doe niet zo mal. De

meeuwen zijn dood. Maar goed, we kunnen nog wel zingen als je wilt,

zodat de kinderen de ziekte in mijn borst vergeten, zodat we kunnen

zeggen dat er weinig hoop is voor deze piepers.

Toen kwam zij. De jongste van de vijf. Ze gaf mij eentje. Is dat

voor mij? Ligt er aan wat je geeft. Een kus. Wat moet ik met een kus?

Stop het in de aarde en verzorg het, volgend jaar dan oogst je

kusjes in plaats van piepers. Ze keek me aan, ongelovig, opstandig.

Niet waar. Aan kusjes valt niks te verdienen. Ze liep naar haar moeder

om het te vertellen. Die boog en plantte een kusje en fluisterde een woord

of twee en drukte haar even tegen haar borst.

Zij kwam terug. Houd het toch maar, zei ze tegen mij. Voor jou geen

kusje? Mijn moeder geeft me ladingen. Die plant ik wel. En ik zal elke

ochtend zingen om ze terug te lokken, die grote, witte, luidruchtige meeuwen.

Ze zullen neerdalen om ze op te pikken zodra opkomen, om ze mee te nemen

naar de kinderen op zee die, zegt men, zonder moeder zijn.

Vertaling:

These are sick potatoes

No seagulls fly in from the port anymore. They used to, many

years ago when grandmothers and great-grandmothers would

stoop singing songs to keep the blight from creeping over

potatoes. Everyday. Until harvest comes and potatoes are

gathered in aprons.

No seagulls come in from the sea anymore. They used to, many

years ago. They would come down and peck at grandmothers’

illnesses and sup at the driblets left by children at their mother’s

breast. Drunk, they’d soar in circles calling for the men to sip

what was left.

No seagulls come, not anymore. They used to come from

afar to this field whose seams were stitched by my mother, my

grandmother, my great-grandmother, screaming over their

heads as they fed their children until they left, trampling the soft,

reddish soil, then sailed for harsher, colder shores. And see, now

it’s just me in this potato field.

She stooped and picked it up. She brushed off the soil, her hands

dusty and harsh. Smell that, she said. I raised it to my nostrils,

held it against my lips. It didn’t occur to me. This year it’s all

sick, she said, trying hard not to cry. Don’t you see? It’s sick like

my breast, with the blight. No seagulls come in anymore from

the port, approaching the field to peck at this distorted sickness

in my breast. I stepped closer to her. I hugged her. I told her,

your breast has nourished five already. It won’t perish. It

won’t give in. You’ll see.

She stooped to gather a few more. Are you going to help me?

Let’s sing, I said. Let’s call for the seagulls. Don’t be silly. The

seagulls are dead. But still, we could sing if you like, to make the

children forget the blight in my breast, to tell them there’s little

hope left for these spuds.

Then she came. The youngest of the five. She gave me one. Is

it for me? Depends what you give me. A kiss. What shall I do

with it? Plant it and if you take care of it, next year you’ll harvest

kisses, not potatoes. She looked at me, incredulous, defiant.

That’s not true. There’s no money in kisses. She ran along to tell her mother

who bent close and planted a kiss and whispered a word or two

and briefly pressed her against her breast.

She came again. Keep it anyway, she told me. No kiss for you,

then? My mum gives me loads. I’ll plant those. I’ll sing every

morning to draw them back in, those big, white, noisy gulls.

They’ll come down to gather them as soon as they sprout and

take them to the children out at sea who, they say, have no mother.

Translation: Claudia Gauci